اهمیت روان شناسی معاملات در بورس ایران

- تمرکز شدید بر روی اخبار بازار بورس. اخباری و اطلاعاتی که ممکن است بر روی احساسات سرمایه گذار تاثیر گذار باشد.
- فروش سهام به محض کمی افت قیمت سهام. در چنین شرایطی افرادی که ترس از دست دادن دارایی خود را دارند، به سرعت اقدام به فروش سهام خود می کنند. تا از بروز هرگونه ضرر دهی در بازار بورس جلوگیری کنند.
- خوشحال شدن به خاطر سودی که هنوز به دست نیامده است. برخی از سرمایه گذاران تنها با اندیشیدن به این مسئله که اگر سهام خود را در فلان زمان بفروشند می توانند سود خوبی به دست آورند، خوشحالی می کنند. این مسئله یکی از اشتباهات رایج عدم توجه به روانشناسی در بورس است، که می تواند آسیب زیادی را برای آینده سرمایه گذاری سهامدار در پی داشته باشد.
روانشناسی معاملات: چرا بعد از چند معامله موفق تمام سودها از بین میروند؟ (اثر تأخر)
تقریباً همه معاملهگران تازهکار یک تجربه مشترک و تلخ از حرفه معاملهگری دارند. آنها شاید در چند معامله پشت سر هم سود کنند، اما در نهایت تمامی سودهای خود را از دست می دهند. چرا این اتفاق میافتد و چگونه میتوان این تجربه تلخ را پشت سر گذاشت؟ این تجربه تلخ به خاطر یک پدیده روانشناسی ترید اتفاق میافتد و در بسیاری از موارد ربطی هم به استراتژی معاملاتی شما ندارد. در این مقاله ما ابتدا علت این اتفاق ناخوشایند را بررسی میکنیم و در نهایت به شما روش حل این مشکل را توضیح میدهیم.
پدیده اثر تأخر در روانشناسی
اثر تأخر (Recency Effect) یک پدیده روانشناسی است. این پدیده نحوه به خاطر سپاری رویدادهای اخیر توسط افراد را توضیح میدهد. اثر تأخر نشان میدهد که افراد رویدادهایی که به تازگی اتفاق افتادهاند را به خوبی به یاد میآورند اما در یادآوری رویدادهای قبل از آن با مشکل مواجهاند. در همین حال اثر تقدم (primacy effect) هم نشان میدهد که افراد در یادآوری رویدادهای اولیه عملکرد بهتری دارند. فرض کنید سری از دادهها به شما نشان اهمیت روان شناسی معاملات در بورس ایران داده میشود. به احتمال زیاد شما میتوانید دادههای اولیه را به یاد بیاورید و در به یادآوردن دادههای اخیر هم مشکلی نخواهید داشت. با این حال دادههای میانی به احتمال زیاد فراموش خواهند شد.
اما این پدیده روانشناسی چه تأثیری بر عملکرد معاملهگر دارد؟ زمانی که یک معاملهگر به معاملات اخیر خود تمرکز میکند، تمرکز و تصور کلی خود از معاملات را از دست اهمیت روان شناسی معاملات در بورس ایران میدهد. در حرفه معاملهگری شما به راحتی میتوانید تحت تأثیر معاملات اخیر خود قرار بگیرید و این تأثیر روانی میتواند قدرت تصمیمگیری در معاملات بعدی شما را تضعیف کند. به همین دلیل اثر تأخر ریشه اصلی تجربه تلخی است که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم. در واقع معاملات اخیر شما باعث میشوند تا شما بدون توجه به استراتژی معاملاتی وارد بازار شوید و سودهای به دست آمده را از دست بدهید.
اعتماد به نفس کاذب
زمانی که معاملات اخیر شما با سود بسته میشوند، اثر تأخر معاملهگر را قول میزند و باعث میشود تا اعتماد به نفس معاملهگر افزایش یابد. بهطور مثال شاید معاملهگر تازهکاری بهطور شانسی در چند معامله پیدرپی سود کند. حتی اگر معاملهگر تازهکار چیزی از بازار هم سر در نیاورد باز هم میتواند چنین عملکردی داشته باشد. حتماً شما هم در بازارهای روند دار قرار گرفتهاید. بازارهایی که شما از هر نقطه خرید بزنید (بازار صعودی) سود میکنید. چنین اتفاقی در بازارهای داخلی ایران هم روی داده است. قیمت مسکن همیشه سیر صعودی داشته، یا به خاطر کاهش ارزش پول ملی شاهد رشد قوی بازارهای سهام، کالا و ارز بودهایم. آیا افرادی که وارد بازارهای صعودی شدهاند، واقعاً حرفهای هستند یا صرفاً به خاطر روند صعودی قوی بازارهای اشاره شده سود کردهاند؟
حال فرض کنید که این معاملهگر تازهکار بدون داشتن دانش خاصی وارد بازار شده و سود کرده است. در چنین شرایطی اثر تأخر بر معاملهگر چیره میشود و اعتماد به نفس کاذبی را در او ایجاد میکند. ترکیب اعتماد به نفس کاذب و عدم داشتن دانش مناسب منجر به اتخاذ تصمیماتی خواهد شد که در نهایت موجب زیان و ضرر معاملهگر خواهد شد. تقریباً تمامی افرادی که وارد حرفه معاملهگری میشوند، این پدیده تلخ را تجربه میکنند. اثر تأخر باعث میشود اعتماد به نفس معاملهگر به حدی بالا رود که احساس کند خیلی باهوشتر از دیگران است و بهطور خدادادی استعداد معاملهگری دارد. هر وقت چنین احساسی به شما دست داد، مطمئن باشید که اثر تأخر بر شما غلبه کرده و به احتمال زیاد در معاملات بعدی سودهای به دست آمده را از دست خواهید داد.
یکی از راههای ساده برای غلبه بر اعتماد به نفس کاذب تشخیص این حالت است. اگر در وضعیتی قرار گرفتید که بازار را با قطعیت پیشبینی کردید، یعنی اعتماد به نفس شما کاذب است و شما از واقعیت دور شدهاید. توجه داشته باشید که در بازارهای مالی قطعیتی وجود ندارد و همیشه باید سناریوی های دیگر را هم در نظر گرفت. در واقع اثر تأخر باعث میشود تا شما بیشتر به عملکرد خوب خود در چند معامله اخیر توجه کنید و به برنامه معاملاتی و اهداف بلندمدت خود پشت کنید. درست بعد از این اتفاق باید منتظر از دست دادن سودهای اخیر باشید.
تأثیر اسکناس واقعی بر ریسکپذیری معاملهگر
هیچ چیز مثل در دست گرفتن اسکناس تمایلات ریسکی معاملهگر را تغییر نمیدهد. لمس اسکناس و احساس کردن زبری آن باعث میشود روحیه شما تغییر کند. اسکناس ۱۰۰ دلاری با عدد ۱۰۰ دلاری که در صفحه نمایش شما نشان داده میشود تفاوت دارد. وقتی شما اسکناس را در دست میگیرید، سود به دست آمده را لمس میکنید. این سود قابل لمس است. اما وقتی سود معامله در قالب اعداد دیجیتال در کامپیوتر شما ذخیره شود و غیرملموس باشد، اهمیت آن برای شما هم کمتر خواهد بود.
به همین دلیل توصیه میشود که هر وقت سود کردید (مهم نیست مقدارش چقدر باشد)، سعی کنید بخشی از سود را برداشت کنید و آن را در دست خود لمس کنید. در این حالت اگر کسی بخواهد آن پول را از دست شما بگیرد، سریعاً واکنش نشان خواهید داد و از آن مراقبت خواهید کرد. اما اگر همان مقدار سود در حساب معاملاتی شما باشد، شما تمایل بیشتری به ریسک کردن خواهید داشت و شاید از ضرر کردن آن هم هراسی نداشته باشید.
کنترل احساسات از مهمترین ویژگیهای یک تریدر موفق
در زمان خرید و فروش بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال برای جلوگیری از تصمیمگیریهای نادرست و ضررهای مالی باید احساسات خود را مدیریت کنید.
کنترل احساسات هنگام خرید و فروش بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتالی مورد مهمی است که در نتیجهی نهایی معامله تاثیر بسیار زیادی دارد و عدم توجه به آن باعث شکست میشود.
بازار ارزهای دیجیتال دارای سه بعد تحلیلی، روانشناسی و مدیریت سرمایه است. بیشتر معاملهگران یا به اصطلاح تریدرهای تازهکار تصور میکنند صرفا با آموختن مسائل تحلیلی و تمرکز بر روی آنها میتوانند موفق عمل کنند.
درحالیکه توجه به بعد روانشناسی و مدیریت سرمایه درکنار تحلیل درست میتواند معاملهگر را به سود منطقی برساند. معامله کردن بر اساس غرایز و احساسات میتواند تاثیر منفی داشته باشد. احساساتی که ممکن است افراد در هنگام معامله داشته باشند عبارتند از: ترس، طمع، خشم، ناامیدی، هیجان و ریسکپذیری.
در این مقاله از همتاپی قصد داریم انواع روند بازار ارزهای دیجیتال و احساساتی که در آن وضعیت ایجاد میشوند را بررسی کرده و راهکارهای کنترل آن را معرفی کنیم.
احساسات موثر در خرید و فروش ارزهای دیجیتال
1- طمع
حرص و زیادهخواهی برای بدست آوردن پول بیشتر حسی است که دقیقا در نقطهی مقابل منطق قرار دارد. افراد طمعکار انتظار یک سود غیرمعمول از بازار دارند و طبق استراتژی و مدیریت سرمایه پیش نمیروند. درنتیجه زمانی که به سود معقولی رسیدهاند از معامله خارج نمیشوند و همین افزایش ریسک و عدم کنترل احساسات در اکثر مواقع منجر به از دست رفتن سود و متحمل شدن ضرر میشود. برای اهمیت روان شناسی معاملات در بورس ایران مقابله با حس طمع باید به سود منطقی قانع باشید.
2- ترس
این حس دقیقا برعکس طمع است و افراد تازهکار مدام میترسند که داراییهای خود را از دست بدهند. همین ترس باعث میشود که افراد بدون پذیرش ریسک منطقی و عدم رعایت حد ضرر و سود با کمترین سود از معامله خارج شوند. در شروع روند نزولی احساس ترس و خارج شدن سریع از معامله میتواند جلوی ضرر بیشتر را بگیرد، اما در روند صعودی فرد فرصتهای سوددهی را از دست میدهد. برای کنترل ترس باید ابتدا بپذیرید که معاملهی قبلی تاثیری بر معاملههای بعدی شما ندارد و بهتر است معامله را با حجم معقولی باز کنید.
روندهای مختلف بازار ارز دیجیتال و احساسات افراد
• روند صعودی یا گاوی: زمانی که بازار در مسیر صعودی قرار دارد و قیمت ارزها رفته رفته افزایش مییابد افراد دچار خوشبینی و اعتمادبهنفس میشوند و حرص و طمع بر آنها غلبه میکند. همین امر باعث میشود که میزان خریدها بیشتر شده و قیمتها همچنان روبه افزایش باشند. در این شرایط افرادی که نمیتوانند احساسات خود را کنترل کنند دچار حالت FOMO شده (به معنی ترس از دست دادن فرصتها) و فکر میکنند از روند صعودی جاماندهاند. اما واقعیت جور دیگری است و افزایش بیش از حد قیمت بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال، صرفا بخاطر هیجان و امید غیرمنطقی به ادامه روند است.
به عبارتی دیگر، احساسات افراد باعث ایجاد حباب در بازار شده و هر لحظه ممکن است قیمتها شکسته شوند. در این شرایط باید طمع و امید هیجانی را کنار گذاشته و انتظار سود غیرمنطقی نداشته باشید. بهترین راه در این شرایط معامله براساس استراتژی شخصی و کنترل احساسات کاذب در هنگام معامله است.
• روند نزولی یا خرسی: در این وضعیت بازار در روند کاهشی قرار دارد و قیمتها کمتر میشوند. افراد در این حالت دچار عصبانیت، اندوه و افسردگی میشوند. معاملهگران در ابتدای روند نزولی تصور میکنند شرایط دیگری باعث این روند شده و نمیخواهند اتمام روند صعودی را بپذیرند و سعی میکنند دلیل کاهش قیمتها را پیدا کنند. غافل از اینکه این روند طبیعی بازار است و باید طی شود.
افراد بیتجربه و احساسی در اوایل این روند حقیقت را انکار کرده و منتظر بازگشت قیمتها میشوند. با گذشت زمان و کاهش بیشتر قیمتها افراد وحشتزده شده و دچار اضطراب میشوند. همین احساسات روند کاهشی را تشدید کرده و بازار را به سمت پایینتر هدایت میکند. در این وضعیت ترس و وحشت بر افراد غلبه کرده و باعث تسلیم آنها میشود.
در نتیجه، سرمایه گذاران داراییهای خود را در کمترین قیمت و با ضرر زیاد میفروشند. اینجا دقیقا همان مرحلهای است که روند نزولی تمام شده و بازار درحال کفسازی است. با ایجاد ثبات و شروع روند افزایشی قیمتها افرادی که ارزهای خود را در کمترین قیمت فروختهاند به شدت خشمگین میشوند و احساس پشیمانی به آنها دست میدهد. درحالیکه با کنترل احساسات و رفتارهای هیجانی به راحتی میتوانستند تا حد زیادی جلوی ضرر خود را بگیرند.
راهکارهایی برای کنترل احساسات هنگام خرید و فروش ارزهای دیجیتال
در زمان خرید و فروش بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال برای جلوگیری از تصمیمگیریهای نادرست و ضررهای مالی باید احساسات خود را مدیریت کنید. بازار ارزهای دیجیتال نیز مانند سایر اهمیت روان شناسی معاملات در بورس ایران بازارهای مالی ریسکها و خطرات مخصوص به خود را دارد اما با برنامهریزی دقیق و کنترل رفتارهای هیجانی میتوان معاملات مطمئنتری داشت. بعضی از کارهایی که به کنترل احساسات و داشتن یک معاملهی معقول کمک میکنند به شرح زیر هستند :
· بازار ارزهای دیجیتال را به عنوان منبع اصلی درآمد در نظر نگیرید.
· قبل از انجام معاملات ارزهای دیجیتال مدنظر خود، اطلاعات لازم را جمعآوری کنید.
· برای معاملات خود زمان مشخصی تعیین کنید. هرچند که فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال بهصورت شبانهروزی امکانپذیر است، اما در واقعیت ممکن نیست. افرادی که استراحت کافی دارند و به سایر کارهای خود رسیدگی میکنند بهتر از دیگران میتوانند بر احساسات و اضطراب خود در هنگام معامله غلبه کنند.
· برای خودتان یک استراتژی معاملاتی تعیین کنید و طبق آن پیش بروید. یعنی در معاملههای خود حد سود و حد ضرر داشته باشید و اجازه ندهید احساساتی همچون ترس و طمع شرایط معاملهی شما را تغییر دهد.
· از شلوغ کردن چارتهای خود بپرهیزید. افزایش تعداد اندیکاتورها نه تنها به تحلیل دقیقتر کمک نمیکند بلکه باعث سردرگمی فرد میشود.
· به طور دائم به نمودارها خیره نشوید. تغییرات قیمت در بازار ارزهای دیجیتال به صورت لحظهای است و این کاهش یا افزایش سریع قیمت کنترل احساسات را سخت کرده و ممکن است فرد واکنش احساسی از خود نشان دهد که در نهایت منجر به ضرر میشود.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد. نکاتی که در بالا ذکر کردیم میتواند شما را در کنترل احساسات و انجام معاملات منطقی و سودآور در بازار ارزهای دیجیتال کمک کند.
4 مورد از مهمترین اشتباهات سرمایه گذاران در بورس (مهمترین نکات روانشناسی در بورس)
توجه به روانشناسی در بورس یکی از مسائل مهمی است که باید به آن توجه کرد.تمام سرمایه گذاران موفق در بورس افرادی هستند که به روانشناسی اهمیت می دهند. یعنی بدور از احساسات و با تفکر اقدام به انجام معامله در بورس می نمایند. برای این کار لازم است مهارت خود را افزایش دهند.
مهمترین نکات روانشناسی در بورس عدم تصمیم گیری هیجانی و کنترل کردن احساسات ، برنامه ریزی کردن و تعیین حد سود و زیان در بورس، و داشتن یک رویکرد مثبت به بازار را میتوان از عوامل موثر در عدم تصمیم گیری نامید.
معامله گران موفق کسانی هستند که میتوانند از قوانین پیروی کنند. آنها افرادی هستند که هنگام رانندگی حد سرعت مجاز را اهمیت روان شناسی معاملات در بورس ایران رعایت میکنند. آنها کمال گرا هستند و به کار خود افتخار میکنند. همچنین دوست دارند کاری را از ابتدا تا پایان انجام دهند و از انجام و تکمیل آنها لذت میبرند. خلبانانی که عادت دارند چک لیستها را مرتبا ببینند، میتوانند معاملهگران موفقی شوند. شخصی که به سادگی با محرکهای عاطفی بیرونی برانگیخته میشود، از نظم کافی برخوردار نیست، هرگز نمیتواند معاملهگر موفقی شود. ویرگول
تاثیر روانشناسی در بورس بر سرمایه گذاری
آیا تاکنون به این مسئله اندیشیده اید که ممکن است روانشناسی و سرمایه گذاری با یکدیگر در ارتباط باشند؟ احساسات در تمامی مراحل زندگی انسان تاثیر گذار است. از این رو روانشناسی در بورس نیز با اهمیت بوده و باید به آن توجه شود. افرادی که وارد بازار بورس می شوند تا اقدام به انجام معامله نمایند، ممکن است اهمیت روان شناسی معاملات در بورس ایران بر حسب احساسات اقدام به انجام معامله نمایند.
این اتفاق بدون تردید آنها را درگیر مشکلاتی می کند که نتیجه مطلوبی برای آنها در پی نخواهد داشت. مسئله روانشناسی بازار بورس به قدری از اهمیت برخوردار است، که تمامی سرمایه گذاران این بازار زمان زیادی صرف می کنند تا بتوانند این مسئله را به درستی تحلیل کنند. روانشناسی در بورس هم می تواند منجر به کسب سود شود، و هم می تواند ضرر برای سرمایه گذار در پی داشته باشد.
تمام افرادی که با مسئله روانشناسی بورس آشنا هستند و از اهمیت آن اطلاع دارند، پیش از آنکه وارد بازار معامله شوند اقدام به افزایش مهارت و یادگیری این حس می کنند. تا بتوانند با آرامش تصمیم درست بگیرند و در بازار بورس معامله انجام دهند. در اصل هدف اصلی روانشناسی در بورس به نوعی رسیدن به آرامش درونی و کنترل کردن احساسات در زمان انجام معامله در بورس است.
زمانی که تحلیلگران و سرمایه گذاران با اشتباهاتی که دیگران در انجام معامله آشنا می شوند، می توانند از بیشتر آسیب ها و ضررهای معاملاتی جلوگیری کنند. پس از آن معامله ای عاقلانه انجام داده و سود خوبی از این بازار به دست آورند.
مهمترین اشتباهات سرمایه گذاران در بورس
رفتار سرمایه گذاران در زمان سرمایه گذاری بسته به برخی از اشتباهات می تواند متغیر باشد. تصور کنید سرمایه گذاری به دلیل ترس از اشتباه کردن، ترس برای از دست دادن پول و ثروت، ترس از سرمایه گذاری در بورس و موارد دیگر، قادر به کنترل احساسات خود نباشد. در چنین حالتی بدون منطق و با هیجان تصمیم گیری می کند.
تمامی این اشتباهات از جمله مهمترین اشتباهاتی است که می توانید با بررسی روانشناسی در بورس به آنها دست یابید. به طور کلی سرمایه گذارانی که به صورت احساسی اقدام به انجام معامله می نمایند، از ساده ترین رفتارهای آنها می توان متوجه اشتباهاتشان شد. این دسته از افراد در زمان انجام معاملات ود در بورس به برخی مسائل بیش از حد توجه نموده و سریع تصمیم گیری می کنند.
اما اگر در مورد تاثیر روانشناسی بر سرمایه گذاری اطلاعاتی داشته باشند، به سراغ فراگیری این مهارت رفته و بیشتر به مسئله روانشناسی در بورس اهمیت می دهند. در صورتی که یکی از اشتباهات زیر را در رفتار سرمایه گذاران مشاهده کردید، می توانید اطمینان حاصل نمایید که سرنوشت این معامله ممکن است با ضرر و آسیب همراه باشد.
- تمرکز شدید بر روی اخبار بازار بورس. اخباری و اطلاعاتی که ممکن است بر روی احساسات سرمایه گذار تاثیر گذار باشد.
- فروش سهام به محض کمی افت قیمت سهام. در چنین شرایطی افرادی که ترس از دست دادن دارایی خود را دارند، به سرعت اقدام به فروش سهام خود می کنند. تا از بروز هرگونه ضرر دهی در بازار بورس جلوگیری کنند.
- خوشحال شدن به خاطر سودی که هنوز به دست نیامده است. برخی از سرمایه گذاران تنها با اندیشیدن به این مسئله که اگر سهام خود را در فلان زمان بفروشند می توانند سود خوبی به دست آورند، خوشحالی می کنند. این مسئله یکی از اشتباهات رایج عدم توجه به روانشناسی در بورس است، که می تواند آسیب زیادی را برای آینده سرمایه گذاری سهامدار در پی داشته باشد.
تمامی این موارد می توانند منجر شوند که سهامداران اقدام اشتباهی انجام داده، و تمام دارایی خود را در سرمایه گذاری از دست دهد.
توجه به مهمترین اهمیت روان شناسی معاملات در بورس ایران نکات روانشناسی در بورس
پیش از آنکه بخواهید در بازار بورس با شکست مواجه شوید، بهتر است برخی نکات را در نظر بگیرید. این نکات می توانند به عنوان نکات اصلی روانشناسی بورس به شمار رفته و به سرمایه گذاری مطمئن شما کمک کنند. از جمله مهمترین این نکات، عبارتند از:
- عدم تصمیم گیری هیجانی و کنترل کردن احساسات:
افرادی که می توانند اقدام اهمیت روان شناسی معاملات در بورس ایران به تصمیم گیری عاقلانه نمایند، یعنی در زمان انجام معامله بیشتر از سود به کم کردن ضرر خود فکر کنند، قادر خواهند بود سرمایه گذاری موفق تری داشته باشند. بهترین روش برای جلوگیری از برخورد احساسی و هیجانی در زمان انجام معامله، مشاوره گرفتن از افرادی است که سالهای زیادی در بورس سرمایه گذاری کرده اند. یا آن که با روانشناسی در بورس آشنایی کاملی دارند.
- برنامه ریزی کردن و تعیین حد سود و زیان در بورس:
تمام معامله گرانی که از نظم و انضباط خاصی برای انجام معامله برخوردار هستند، می دانند که می توانند سرمایه گذاری موفق تری نسبت به افراد دیگر داشته باشند. این دسته از افراد به هیچ عنوان به تحریکات عاطفی خود توجه نمی کنند، و پیش از آغاز سرمایه گذاری در مورد آن برنامه ریزی می کنند. از جمله روش های مناسب برای تعیین حد سود و زیان، تشکیل سبد سهام یا پرتفوی است.
علاوه بر آن این دسته از افراد به روانشناسی در بورس توجه نموده و طرح و استراتژی خاصی را بر روی کاغذ یادداشت می کنند. تا بسته به برنامه ریزی که دارند برای سرمایه گذاری پیش روند. در نهایت نیز این افراد با پاسخ دادن به سوالات کلیدی خود می توانند استراتژی هدفمندی را در پیش گیرند. البته در صورتی که بدور از احساسات برای انجام معامله پیش روند.
افرادی که به روانشناسی کندل ها اهمیت می دهند، معمولا افرادی هستند که نسبت به بازار رویکرد مثبتی دارند. این دسته از افراد به هیچ عنوان از ورود به بازار ترس نداشته و از تمامی ابزارهایی که در اختیار دارند به درستی استفاده می کنند. راه های زیادی وجود دارد که می تواند این مهارت را در سرمایه گذاران تقویت کند. اما بهترین راهکار توجه به روانشناسی در بورس است.
پس به طور کلی افراد موفق در بازار سرمایه افرادی هستند که به روانشناسی در این بازار اهمیت ویژه ای می دهند. به همین دلیل می توانند موفقیت خود را در بورس تضمین کنند.